چرا "فاطمه" ؟!

لزوما نیازی نیست که تمام اسامی به صورتی باشد که نشانگر یک معنای ویژه بوده و ابعاد شخصیتی صاحب نام را مجسم سازند، بلکه همین اندازه که نامی، حاوی مفاهیم شرک‌آلود و ضدارزش نباشد، کافی است.

اما در ارتباط با برخی از اولیای الهی، همانند حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها)، که به گونه‌ای، نام آنان از عالم غیب الهام شده‌ است، طبیعی است که این نام باید دارای نکاتی باشد که با ویژگی‌های صاحب آن، همخوانی داشته باشد.

نام فاطمه که از ریشه "فطم" به معنای کنده‌شدن و جدا شدن است؛ به استناد روایات موجود؛ جدایی این بانوی بزرگوار را از هرگونه بدی و زشتی رسانده و نیز بدان معناست که ایشان، دوستداران واقعی خود را از آتش جهنم نجات خواهد داد.

 امام باقر(علیه السلام) می‌فرمایند: راست‌ترین اسامی آن است که بر بندگی دلالت نماید و بهترین آنها اسامی انبیاء است[1].

آنچه بیان شد، تحلیلی مختصر در مورد کلیت نامگذاری بود، اما ؛ همان گونه که در پرسش خود نیز اشاره فرمودید؛ برخی از نام ها، همانند نام مقدس "فاطمه"؛ که خداوند آن را انتخاب نموده و به پیامبر(صلی الله علیه و آله) الهام فرمود، باید با نام های دیگر متفاوت بوده و به نحوی، گوشه‌ای از ابعاد شخصیتی صاحب آن نام را در خود جای داده باشد. البته نیازی نیست که چنین نامی، منحصر در شخص مورد نظر بوده و سابقه قبلی نداشته و یا اینکه انتخاب آن برای دیگران ممنوع باشد.

چرا "فاطمه"؟!

 روایات مختلفی در بررسی این موضوع وارد شده‌است و با وجود اینکه هر کدام از آنها به یک جنبه از دلایل می‌پردازد، ولی با مروری در همه آنها، تعارضی در مفاد آنها نمی‌یابیم، بلکه هر کدام از این روایات، به نوعی مکمل روایات دیگر می‌باشند. بر همین اساس، تعدادی از این روایات را جهت اطلاع نقل می‌نماییم:

الف: یونس بن ظبیان روایت می‌نماید که امام صادق(علیه السلام) از من پرسید: آیا می‌دانی که تفسیر فاطمه چیست؟ گفتم: مولای من! خودتان تفسیرش را بفرمایید. ایشان فرمودند: فاطمه(سلام الله علیها) از هرگونه بدی و زشتی جدا شده‌بود (فطمت من الشر) و اگر مولی علی(علیه السلام) با او ازدواج نمی‌نمود، از ابتدای خلقت، هیچ شخص هم‌تراز و صلاحیت‌داری برای ازدواج با او پیدا نمی‌شد[2]!

ب: امام رضا(علیه السلام) به نقل از پدرانشان از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) روایت می‌نمایند که ایشان فرمودند: به این دلیل اسم دخترم را "فاطمه" انتخاب نمودم، چون خداوند او و دوستانش را از آتش جهنم جدا نموده‌است[3].

ج: امام باقر(علیه السلام) می‌فرمایند:زمانی که فاطمه(سلام الله علیها) پا به دنیا گذاشت، خداوند به فرشته‌ای وحی نمود تا نام فاطمه را در زبان پیامبر(صلی الله علیه و آله) جاری نماید، سپس خداوند، خطاب به فاطمه(سلام الله علیها) فرمود که من تو را با علم و دانش پرورش داده و از هرگونه پلیدی جدا نمودم[4]. و ...

در پایان، باید بدانیم که دختر گرامی پیامبر(صلی الله علیه و آله) که طبق نقل تمام مسلمانان؛ چه شیعه و چه اهل سنت؛ پاره‌ای از تن ایشان بوده و آزار و اذیت ایشان، همانند آزار پیامبر(صلی الله علیه و آله) می‌باشد[5]، سزاوار انتخاب نام مناسبی بوده، تا گوشه‌ای از شخصیت و ابعاد معنوی این بانوی بزرگوار، با کمک این نام، به جهانیان معرفی شود. بر همین اساس، معتقدیم که خداوند، این نام مبارک را برای ایشان برگزیده است.

گوشه ای از فضایل حضرت زهرا سلام الله علیها

حجتی بر ائمه علیهم السلام

امام حسن عسکری علیه السلام فرمود : نحن حجة الله علی خلقه وفاطمة حجة علینا ؛ (عوالم، ج11، ص8) ما ائمه حجت‌های الهی بر خلائق هستیم و فاطمه هم حجت الهی بر ما است.

 با این جمله‌ امام عسکری ما چگونه می‌توانیم در رابطه با زهرای مرضیه سخن بگوییم؟

بانویی که به تعبیر امام راحل ر‌ضوان الله تعالی علیه، اگر مرد بود قطعا به جای پدر نشسته بود؛ بانویی که فراتر از تمام انبیاء و تمام اولیاء الهی؛ جز پدر بزرگوارشان است. 

الگوی حسنه

روایتی که از ناحیه مقدسه حضرت بقیة الله الاعظم ارواحنا فداه در رابطه با اختلافاتی که ابو غانم قزوینی و دیگران نسبت به وجود مقدس حضرت ولی عصر داشته‌اند، صادر شد در جمله امام مهدی سلام الله علیه آمده است: «وفی ابنة رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم لی أسوة حسنة »؛ (الغیبة، الشیخ الطوسی، ص 286)  دختر پیغمبر، صدیقه طاهره برای من الگوی زیبایی است.

این اسوة حسنه چیست و صدیقه طاهره در امر رساندن پیام رسالت و دفاع از امر ولایت و امامت و مقاومت در برابر استبداد و ستمگر تا مرز شهادت برای دفاع از عقیده جلو رفتن، چه جایگاهی دارد، ان شاء الله در شب‌های آینده توفیقی داشته باشیم سخن خواهیم گفت.

نازل شدن حضرت جبرئیل بر ایشان

در روایتی که مرحوم کلینی از امام صادق سلام الله علیه آورده است که به تعبیر یکی از مراجع عظام تقلید، یکی از بالاترین فضیلت صدیقه طاهره این است که بعد از رحلت نبی مکرم صلی الله علیه وآله جبرئیل بر احدی نازل نشد؛ جز صدیقه طاهره و این نشان از مقام رفیع و والای حضرت زهرا است.

«و کان جبرئیل علیه السلام یأتیها فیحسن عزاء ها على أبیها ویطیب نفسها ویخبرها عن أبیها ومکانه ویخبرها بما یکون بعدها فی ذریتها وکان علی علیه السلام یکتب ذلک، فهذا مصحف فاطمة علیها السلام.» ؛‌

جبرئیل خدمت زهرا مرضیه می‌آمد و در مصیبت از دست دادن پدر بزرگوارش نبی مکرم به فاطمه زهرا تسلیت و تعزیت می‌گفت و جبرئیل با سخنانش برای روح فاطمه زهرا آرام بخش بود و به زهرا مرضیه از جایگاه نبی مکرم خبر می‌داد و آن اتفاق‌هایی که برای فرزندان بزرگوارش ائمه هدی سلام الله علیهم خواهد افتاد به زهرای مرضیه خبر می‌داد و این مطالبی را که جبرئیل برای صدیقه طاهره بیان می‌کرد، از حوادث آینده و از آنچه که مربوط به نبی مکرم است، امیرالمومنین این‌ها را می‌نوشتند.

مصحف فاطمه که مشهور است به مصحف فاطمه، این است.

این که بعضی از این یاوه سرا‌یان وهابی می‌گویند که مصحف فاطمه همان قرآن دیگری است که در نزد شیعه است، این‌ها حرف‌های بی‌اساس و بی‌پایه و دروغ و افترا است و مصحف فاطمه سلام الله علیها ارتباطی به قرآن ندارد.

پی نوشت ها :
[1] - همان، ج 21، ص 391، روایت 27381.

[2] - مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 43، ص 10، باب 2، روایت 1، موسسة الوفاء، بیروت، 1404 ه ق.

[3] - همان، ج 43، ص 12، روایت 4.

[4] - همان، ج 43، ص 13، روایت 9.

[5] - صحیح بخاری ، ج 4 ، ص 219، دار الفکر، بیروت، 1401 ه ق.

فرآوری: محمدی               

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان